De ziekte van Lyme: diagnose, behandeling en preventie
De ziekte van Lyme of Lyme borreliose is een infectie veroorzaakt door Borrelia burgdorferi, een bacterie die wordt overgebracht door beten van geïnfecteerde teken. Ze manifesteert zich voornamelijk door huidaantasting, neurologische- en gewrichtsklachten.
Epidemiologie en enkele cijfers
In 2021 werden in heel België 8.022 tekenbeten gemeld via de website www.tekennet.be of de TekenNet app voor mobiele telefoon. In België is ongeveer 10% van de teken geïnfecteerd met Borrelia. In 2014 werden meer dan 2000 positieve resultaten voor borreliatesten gerapporteerd in België.
Na een tekenbeet loop je ongeveer 1-2% kans om de ziekte van Lyme te krijgen. 95% van de patiënten die een seroconversie vertonen (positieve serologie) na een beet door een geïnfecteerde teek, zullen geen klinische symptomen ontwikkelen.
Figuur 1: Geografische spreiding van het aantal positieve serologische tests (per 100 000 inwoners) uitgevoerd door de peillaboratoria tussen 2000 en 2015,
per administratieve zone in België, WIV-ISP
Kliniek
De kliniek evolueert in 3 stadia
Stadium |
Klinische manifestaties |
Nut van de serologie |
| Primaire fase:
3 tot 30 dagen na besmetting |
Erythema chronicum migrans (ECM): erytheem van meer dan 5cm diameter, vaak met een centrale opklaring, dat zich progressief ringvormig uitbreidt.
Indien onbehandeld blijft het ECM aanwezig gedurende 3-4 weken alvorens te verdwijnen. |
Neen
Gevoeligheid van de test: +/- 50% |
| Secundaire fase of vroege gedissemineerde fase: enkele weken tot maanden na de primaire fase | Huid: multipel erythema migrans
Gewrichten: voornamelijk een recidiverende monoarthritis van de knie Neurologisch: facialis parese (de meest frequente oorzaak van facialis parese bij kinderen), meningoradiculitis, geïsoleerde meningitis,…. |
Ja*
Gevoeligheid van de test: 70 tot 95% |
| Tertiaire fase of late gedissemineerde fase: maanden tot jaren na infectie | Huid: Acrodermatitis chronica atrophicans
Gewrichtsklachten Neurologisch: encefalomyelitis Cardiale en oculaire manifestaties zijn uitzonderlijk. |
Ja
Gevoeligheid van de test: 70 tot 95% |
*Bij een negatief resultaat, serologie te herhalen na 3 weken
Opsporing van de ziekte van Lyme in de primaire fase:
- Anamnese van recente tekenbeet en klinisch onderzoek.
- Antistoffen meestal niet aantoonbaar in de vroege fase : serologie is zinloos.
De aanwezigheid van een erythema migrans volstaat om een antibioticum therapie te rechtvaardigen zonder bijkomende onderzoeken. Serologie heeft in deze fase geen nut. De doeltreffendheid van de behandeling is meer dan 95%.
Opsporing van de ziekte van Lyme in de vroege en late gedissemineerde fase:
- Serologie: aantonen van IgM (na 2-4 weken, piek na 6-8 weken) en IgG antistoffen (na 6 weken).
- Bij een niet conclusieve serologie kan een Western blot bij eventuele interferenties of kruisreacties mogelijk bijkomend inzicht bieden.
Na 6 weken verschijnen de IgG antistoffen. Deze antistoffen kunnen jaren persisteren zelfs na succesvolle therapie. Serologische opvolging na therapie wordt niet aanbevolen, het slagen van de therapie dient klinisch beoordeeld te worden. Een positieve serologie weerspiegelt een contact met Borrelia. De antistoffen beschermen echter niet tegen herinfectie.
Belangrijk: Lyme serologie is niet aangewezen in de volgende situaties :
Afwezigheid van symptomen |
|
|
|
Therapie
De ziekte van Lyme moet behandeld worden met antibiotica (Doxycycline, Amoxicilline of Ceftriaxone), 14 tot 28 dagen in functie van de kliniek en het ziekte stadium.
Preventie en “Teek”home messages
| Hoe kan men zich beschermen tegen tekenbeten?
– Draag bij wandelingen in hoge grassen of bij een verblijf in bosrijke zones beschermende kledij. – Een grondig onderzoek van het lichaam is aangeraden na een blootstelling met risico op tekenbeten. Controleer hierbij vooral de huidplooien (liezen, oksels, achter de oren, etc. ) Maatregelen na een tekenbeet: – Verwijder de teek – hoe langer de teek aanwezig is op het lichaam, hoe groter de kans op transmissie. Gebruik hiervoor een tekenpincet. – Ontsmet de beet na het verwijderen van de teek. – Hou de beet in de gaten gedurende 4 weken. Contacteer uw arts na het optreden van erythema migrans (huidletsel, rood en rond) of algemene symptomen (koorts, malaise, spierpijnen) |
Referenties:
Sciensano: https://www.sciensano.be/nl/gezondheidsonderwerpen/ziekte-van-lyme/
Artikel door Dr. Gherardi Christian op https://biogroup.fr/actualites/linfo-des-ide-la-maladie-de-lyme/
Interessante link : https://tekennet.sciensano.be/results